Donderdagochtend, half 12: inmiddels al weer ruim een half etmaal thuis, gisteravond om 6 uur aangekomen na een reis van 25 uur. Wat smaakte de bruine boterham met kaas vanochtend goed!
We waren dinsdagavond ver in ons hoofdgerecht toen de schuifdeur openging en... Rients binnenstapte. Hij was wat verlaat doordat hij nog de zomertijd op zijn horloge had en zich iets later realiseerde dat wij al naar restaurant Morita-ya waren gewandeld. Voor iedereen die ooit Kyoto bezoekt en heerlijk wil eten: een aanrader. Traditioneel ingericht, en je eten wordt door een dame in kimono aan je lage tafel bereidt. Niet goedkoop maar met waarschijnlijk het beste rundvlees in town. In elk geval nog nooit zulke lekkere sukiyaki genuttigd. Het was geweldig om Rients daar te ontmoeten. In dat restaurant hielp het bovendien dat zijn Japans behoorlijk goed is want we moesten deze keer zeer met handen en voeten duidelijk maken wat we wilden. We vroegen elkaar het hemd van het lijf en met de nodige thee erbij was het enorm gezellig. Na afloop ging de rest van het reisgezelschap naar bed en doken Rients en ik nog even een cafe in voor een glas bier. Daarna was het tijd om de koffers in te pakken. Vier uur later ging de wekker en was het supervroeg uit de veren om met een taxibusje naar het vliegveld vervoerd te worden.

Achtervolgd door de nacht maar voortdurend in het licht vlogen we naar Nederland terug. Het entertainmentsysteem van KLM is goed benut waardoor de reis voor mijn gevoel zelfs korter duurde, alhoewel 12 uur in een vliegtuig natuurlijk toch niet niets is.
Als je dan op het treinstation staat, al devastgeplakte kauwgom op het perron ziet en merkt hoe 1 van de treinreizen spoorloos uitvalt, realiseer je je dat de verschillen in beide culturen in duizend zaken te bemerken zijn.

Ik vond Kyoto geweldig en wil zeker nog eens voor een iets langere tijd terug maar wonen wil ik er niet. Het is goed om aan den lijve te ervaren hoe zen en andere vormen van boeddhisme daar vorm heeft gekregen in gebouwen, handelingen en gedrag. Ik voelde me op mijn gemak in de tempels en tuinen en heb veel inspiratie opgedaan voor het verder vormgeven van zen in Nederland.
Het Nederlandse licht, de wolkenluchten, de (pinda)kaas en je realiseren dat je in de dagelijkse omgangsvormen geen fouten maakt als je gewoon aardig en beleefd bent, zijn verademingen nu. Het besef dat hier de mensen en dieren zijn van wie jij houdt en die van jou houden, en dat alles altijd al voorhanden is en was, vervult me met een diepe dankbaarheid.
De wortels van zen zijn nog steviger in me gegrond dan ooit tevoren. Gassho!